قسمت سی و سوم

کژمنشی

غزاله تلفن همراه خود را بیمه می‌کند و حالا که می‌داند تمامی خسارات وارده از سوی شرکت بیمه پوشش داده می‌شود، نسبت به تلفن خود بی‌دقتی به خرج می‌دهد و به دفعات ادعای خسارت می‌کند. در این موقعیت، وقتی غزاله می‌تواند بر احتمال وقوع یک اتفاق (صدمه به تلفن همراه) تاثیر بگذارد تا شرکت بیمه مجبور به پرداخت خسارت شود، با نمونه‌ای از «کژمنشی» (خطر اخلاقی) روبه‌رو هستیم. مشکل این مثال این است که شرکت بیمه نمی‌تواند تک‌تک مشتریان خود را تحت نظر بگیرد و شاید مجبور شود بیشتر از حد پیش‌بینی شده خسارت بپردازد. اگر این‌طور باشد، شرکت بیمه باید حق بیمه مشتری را از افراد بی‌دقتی مثل غزاله دریافت کند. ولی از آنجایی که چنین چیزی ممکن نیست، شرکت حق بیمه بالایی را از همه می‌گیرد. شاید حتی شرکت نوع خاصی از بیمه را دیگر ارائه ندهد. فقدان اطلاعات شرکت  باعث ایجاد مانع در بازار می‌شود. بسیاری از اقتصاددانان ادعا کرده‌اند که کژمنشی یکی از دلایل بروز بحران مالی سال 2007 بوده‌است: اگر بانک‌ها آنقدر بزرگ در نظر گرفته می‌شوند که ورشکستگی آنها بعید به نظر می‌رسد، پس ممکن است آنها دست به سرمایه گذاری‌های پرریسک بزنند، آن هم با این اطمینان که بعدا دولت آنها را ضمانت خواهد کرد.

می‌توانید قسمت قبل را از اینجا و قسمت بعد را از اینجا دنبال کنید.

| نویسنده: بنیامین رضایی |